Աստված վերևից տեսավ մարդկային այս անարդարությունն ու անհավասարությունը և խիստ զայրացավ՝ այդ ովքե՞ր և ի՞նչ իրավունքով են ջարդում իմ ստեղծած աստղերը։ Եվ նրա կամքով երկինքը բարձրացավ ու սկսվեց Մեծ ջրհեղեղը։ Շատ քաղաքներ, գյուղեր, լեռներ, անտառներ, այգիներ մնացին ջրերի տակ։ Եվ եթե չլիներ Նոյ նահապետը, մարդկային ցեղը իսպառ կվերանար աշխարհի երեսից...
Դա պատմում է տատս։ Ումի՞ց է լսել այս առասպելը, իր տատի՞ց, թե՞ պապից։ Չգիտեմ։ Գուցե ինքն է հորինել…
Ես վաղ մանկությունից սիրում էի լսել մեծերի պատմած ավանդություններն ու լեգենդները, հեքիաթներն ու զրույցները։
Տատս, այդ անմեղ, բարի, հաճախ երեխայի պես միամիտ կինն ունի իր ուրույն պատմելաձևը, իր ոճը։ Նրա անկեղծությունն ու միամտությունը հաճախ հասնում էր սրամիտ ու գեղեցիկ անեկդոտների։ Այսպես, նա մի օր կանչեց մորս, թե՝ ռադիոն անջատիր, ուզում եմ լողանալ։ Մայրս զարմացավ, իսկ նա՝ «Աղջի, բա ամոթ չի՞... խոսողն էլի կնիկ լիներ, ոչինչ, տղամարդ է»։
Տատիս ավագ քույրը՝ Նանա բիբին, մահամերձ էր։ Նա իր մահկանացուն կնքելուց առաջ տատիս ասաց. «Մանիշակ, աչքերս դու քո ձեռքով կփակես։ Տես, հա, շատ լաց չլինես, թե չէ՝ շատ կնեղանամ... Էն անունը կտրած Գյուլլուհուն կասես իմ կողմից, որ ինքն ինձ լողացնի ու շորերս հագցնի։ Հա, քանի միտս է, ասեմ՝ թող բրդե փափուկ գուլպաներս չմոռանա։ Գիտես, չէ՞, ոտքերիցս շատ եմ խեղճ»։ Տատս թաշկինակը մոտեցրեց աչքերին ու խոսեց. «Նանա աքա, ախր, ինչի՞ ես էդքան թայդի ընկնում (այսինքն՝ շտապում), իմանում ես, թե էն աշխարքում լա՞վ է։ Ախր, գնացողն էլ ետ չի գալիս, է՜, ետ չի գալիս»։
Հետո սկսեցին հիշել իրենց անցած գնացած օրերը։ «Մանիշակ, միտդ է...»։ «Նանա աքա, բա քո մի՞տն է, էն որ Սանգարում արտ էինք քաղահանում...»։ Տատս սկսեց իր պատմությունը, վերջացրեց։ Նանա բիբին նույնպես վերջացել էր։ Տատս մատներով փակեց նրա կոպերը, համբուրեց արդեն սառած ճակատն ու ասաց. «Նանա աքա, է, քե մատաղ, լավ բան չարեցիր...»։
- Ինչպիսի՞ մարդ էր պապս...
Տատս տխուր ժպտում է, ապա մի պահ ամփոփվում ինքն իր մեջ ու պատմում.
- Թուխ բեղեր ուներ պապդ, թուխ հոնքեր, թուխ ճակատ՝ թուխ մազեր վրան։ Նստում էր թուխ ձին ու թուխ փափախի տակից բոցկլտում էին թուխ աչքերը։ Ջահել-ջիվան տղա էր...
Այստեղ մի պահ կարկամում է ձայնը, աչքերը ջրակալում են։
- Հանդից եկավ տուն, պառկեց թախտին ու մղկտում էր ցավից։ Ոչ սուրբ Սարիբեկը օգնեց, ոչ հեքիմ Մանասը։ Աստված չլսեց ձայնս։ Խեղճ մարդը լուսաբացին մոմի պես թրթռաց, մոմի պես հանգավ։ Քսանչորսը դեռ չէր լրացել։
Տատս ամուսնու, այսինքն՝ պապիս մահից հետո ապրեց վաթսուն տարի ու երբեք չմոռացավ նրան։
Գարնանամուտին ընկավ անկողին։ Նա իր վերջին օրերն էր ապրում։ Երբ արդեն զգաց, որ մահը մոտ է, կանչեց հորս, բռնեց նրա ձեռքն ու կամաց, շատ կամաց ասաց.
- Մի բան եմ խնդրում,- և նա վերջին անգամ նայեց պատից կախած պապիս լուսանկարին ու հառաչեց,- ինձ էն ջահել ջիվանի մոտ չթաղեք... ամոթ է։
Հրաշք կին էր տատս։
«Կապույտ տարիներ» վիպակից
No comments:
Post a Comment